นีแอนเดอร์ทัล (Homo neanderthalensis) คือมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์ที่สูญพันธุ์ไปแล้ว อาศัยอยู่ในทวีปยูเรเชีย (ยุโรปและเอเชีย) ก่อนเมื่อราว 40,000 ปีก่อน มีลักษณะเด่นคือหน้ายื่น จมูกใหญ่ เพื่อปรับตัวกับอากาศหนาว และมีความสามารถในการสร้างสรรค์งานศิลปะหรือเครื่องมือหินที่ซับซ้อน พวกเขาเป็นญาติใกล้ชิดกับมนุษย์ปัจจุบัน (โฮโมเซเปียนส์) และมีการผสมข้ามสายพันธุ์กัน ทำให้มนุษย์ปัจจุบันได้รับยีนบางส่วนจากนีแอนเดอร์ทัล ซึ่งช่วยในการปรับตัวและภูมิคุ้มกัน.
สรุปประเด็นสำคัญ:
- เป็นมนุษย์ยุคก่อนประวัติศาสตร์: อยู่ร่วมสมัยกับมนุษย์ยุคใหม่ (โฮโมเซเปียนส์) แต่สูญพันธุ์ไปแล้วเมื่อประมาณ 40,000 ปีที่แล้ว.
- ถิ่นที่อยู่: ครอบครองยุโรปและเอเชีย โดยพบฟอสซิลย้อนหลังไปถึง 400,000 ปีก่อน.
- ลักษณะทางกายภาพ: หน้าผากโหนก, หน้ายื่น, จมูกใหญ่, ร่างกายแข็งแรง เพื่อปรับตัวกับสภาพอากาศหนาวเย็น.
- ความสามารถ: สร้างเครื่องมือหิน, มีวัฒนธรรมการล่าสัตว์, และอาจเป็นผู้สร้างงานศิลปะยุคแรกๆ ของโลก.
- ความสัมพันธ์กับมนุษย์ปัจจุบัน: มีการผสมข้ามสายพันธุ์ (interbreeding) กับโฮโมเซเปียนส์ที่อพยพจากแอฟริกา ทำให้มีดีเอ็นเอของนีแอนเดอร์ทัลอยู่ในมนุษย์ยุคใหม่หลายคน (โดยเฉพาะคนนอกแอฟริกา) ซึ่งยีนนี้มีประโยชน์ต่อภูมิคุ้มกัน.
- การสูญพันธุ์: จำนวนประชากรน้อย, ขาดความหลากหลายทางพันธุกรรม, และการแข่งขันกับโฮโมเซเปียนส์ที่เข้ามาในพื้นที่เดียวกัน อาจเป็นสาเหตุของการสูญพันธุ์.