เราควรระมัดระวังให้ดีเมื่อได้ยินเกี่ยวกับสถิติอันน่าทึ่งของกลุ่มตัวอย่างที่มีจำนวนน้อย เพราะมันอาจเป็นเพียงแค่ผลของการกระจายตัวแบบสุ่มที่พบเห็นได้ทั่วไปเท่านั้น ซึ่งแม้แต่นักวิทยาศาสตร์ผู้เชี่ยวชาญยังตกเป็นเหยื่อของมัน
การใช้ความพยายามเป็นข้ออ้าง – Effort Justification
คนเรามักจะประเมินค่าของสิ่งที่เราทุ่มเทแรงกายแรงใจไว้สูงจนเกินไป จนเกิดการใช้ความพยายามเป็นข้ออ้าง ซึ่งเป็นความไม่สอดคล้องทางความคิดทีี่ร้ายแรง กระบวนการนี้เกิดขึ้นโดยที่เราไม่รู้ตัวและป้องกันได้ยากมาก เมื่อทราบเช่นนี้แล้ว เราควรประเมินผลงานของตัวเราอย่างเป็นกลางมากขึ้น ลองถอยออกมาพิจารณาผลลัพธ์จากการทุ่มเทเวลาและแรงกายดูให้ดี ขอเน้นว่าให้พิจารณาแค่ผลลัพธ์เท่านั้น
ความอ่อนล้าจากการตัดสินใจ – Decision Fatigue
การตัดสินใจทำให้เราเหนื่อย หลังจากเปรียบเทียบ พิจารณาและตัดสินใจเรื่องต่างๆเรียบร้อยแล้ว คุณจะรู้สึกหมดแรง เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า ความอ่อนล้าจากการตัดสินใจ มันเป็นสิ่งอันตราย ทำให้คุณอ่อนไหวต้อโฆษณาและความต้องการชั่ววูบ ถ้าคุณเป็นคนที่มีอำนาจตัดสินใจ มันจะทำให้คุณอ่อนไหวต่อสิ่งล่อใจมากขึ้น […]
ปัญหาของค่าเฉลี่ย – The Problem with Averages
ค่าที่ผิดปกติเพียงหนึ่งค่าก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างมหาศาล และทำให้คำว่าค่าเฉลี่ยไร้ความหมายไปในทันที การยึดติดกับค่าเฉลี่ยเป็นเรื่องเสี่ยง เพราะเรามักไม่รู้ข้อมูลที่อยู่เบื้องหลังเลย ในโลกอันสลับซับซ้อนนี้ การกระจายของข้อมูลกลายเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอนมากขึ้นเรื่อยๆ เรามักจะเจอค่าผิดปกติที่ต่างจากค่าส่วนใหญ่อย่างมหาศาล การพูดถึงค่าเฉลี่ยจึงฟังดูไม่เข้าท่ามากขึ้นทุกที
อคติจากการกลัวติดเชื้อ – Contagion Bias
ความเชื่อมโยงระหว่างบุคคลกับสิ่งของเป็นสิ่งที่เราไม่สามารถมองข้ามได้ แม้แต่ความเชื่อมโยงทางอ้อม เช่น เราคงรังเกียจที่จะสวมเสื้อสเวตเตอร์ของฮิตเลอร์ แม้เวลาจะล่วงเลยมานานและทำความสะอาดเรียบร้อยแล้ว
การบั่นทอนแรงจูงใจ – Motivation Crowding
เงินไม่สามารถสร้างแรงจูงใจได้เสมอ และหลายครั้งมันก็ส่งผลในทางตรงกันข้าม การไม่เห็นคุณค่าของความตั้งใจอันดี จะทำให้มิตรภาพเกิดรอยร้าว การติดสินบนหรือลดทอนคุณค่าของจิตวิญญาณ แต่กลับสร้างความสัมพันธ์เป็นเรื่องของเงินทองเพียงอย่างเดียว เป็นการบั่นทอนแรงจูงใจ กล่าวคือ เมื่อคนเราทำอะไรบางอย่างด้วยเจตนาอันดีโดยไม่หวังเงินทอง การให้ค่าตอบแทนจะทำให้เจตนาอันดีหายไปทันที